คุณภาพชีวิตการทำงานขึ้นอยู่กับความสามารถในการตอบสนองความต้องการทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจของบุคลากร รวมไปถึงความพึงพอใจ โดยขึ้นอยู่กับองค์ประกอบ 5 ด้าน ได้แก่ สภาพการทำงาน ค่าตอบแทน ด้านการพัฒนาตัวเอง ความมั่นคง และความสมดุลระหว่างชีวิตงานกับชีวิตด้านอื่น โดยแต่ละองค์ประกอบจะมีรายละเอียดยังไงและมีอิทธิพลต่อคุณภาพชีวิตการทำงานยังไง เราจะพาไปทำความเข้าใจให้มากขึ้น
คุณภาพชีวิตการทำงานของบุคลากร
วัดได้จากองค์ประกอบ 5 ด้าน ดังต่อไปนี้
1. ด้านสภาพการทำงาน
หากสภาพบรรยากาศการทำงานเต็มไปด้วยอุปสรรคและปัญหา จะยิ่งส่งผลต่อคุณภาพชีวิตการทำงานของบุคลากรอย่างมีนัยสำคัญ ดังนั้นผู้นำองค์กรจึงจำเป็นต้องจัดสิ่งแวดล้อมในการทำงานให้เหมาะสม โดยการจัดระเบียบระบบงาน ควบคุมการกำกับงาน ระยะเวลาการทำงาน และจัดสรรสวัสดิการ รวมถึงการสัมผัสสิ่งคุกคามในที่ทำงาน ทั้งปัจจัยทางชีวภาพและกายภาพให้มีความสอดคล้องกันกับคนทั้งองค์กร
2. ด้านค่าตอบแทนที่เหมาะสม
ค่าตอบแทนที่วัดคุณภาพชีวิตของการทำงาน โดยส่วนใหญ่วัดเป็นตัวเงิน ไม่ใช่แค่เงินเดือน แต่รวมถึงค่าเบี้ยเลี้ยง โบนัส ค่าล่วงเวลา เงินพิเศษ และประโยชน์อื่น ๆ เช่น ค่าเล่าเรียนบุตร ค่ารักษาพยาบาล หรือการเข้าร่วมกิจกรรม หรือการบริการใด ๆ ต้องให้มีความเหมาะสมต่อความรู้ความสามารถและงานที่รับผิดชอบ
3. ด้านการพัฒนาตนเอง
องค์กรที่ดีต้องมีการมอบประสบการณ์ที่นอกเหนือไปจากการทำงานให้กับคนในองค์กรได้ เช่น ศึกษาหาความรู้ใหม่ ๆ หรือมีกิจกรรมให้เข้าไปมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนาทักษะในชีวิตประจำวันและเข้าใจถึงบทบาทของตนเอง
4. ด้านความมั่นคงในหน้าที่การงาน
คุณภาพชีวิตการทำงานที่ดีจะวัดจากความมั่นคงในหน้าที่การงานว่ามีโอกาสก้าวหน้าในสายอาชีพหรือสายตำแหน่งของตัวเองมากแค่ไหน มีโอกาสได้รับการพิจารณาเลื่อนขั้น เลื่อนตำแหน่งหรือไม่ ทั้งนี้เพื่อสร้างความเป็นธรรมให้กับคนในองค์กร
5. ด้านความสมบูรณ์ระหว่างชีวิตงานและชีวิตด้านอื่น ๆ
คนเราไม่ได้ใช้ชีวิตโดยมีงานเป็นตัวขับเคลื่อนเพียงหนึ่งเดียว แต่มีชีวิตด้านอื่น ๆ ที่ต้องใส่ใจ ไม่ว่าจะเป็นการพักผ่อน การดูแลตัวเอง การเดินทางท่องเที่ยว การใช้เวลากับครอบครัว ซึ่งระยะเวลาส่วนนี้ต้องมีการบริหารจัดการอย่างเหมาะสมและสมดุลกันเพื่อไม่ให้เกิดปัญหา
เห็นหรือไม่ว่าการมีคุณภาพชีวิตการทำงานที่ดีบอกเลยว่าไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะไม่ใช่หน้าที่ของเราเพียงฝ่ายเดียว แต่ในฐานะผู้นำองค์กรก็มีส่วนที่จะกำหนดแนวทางต่าง ๆ เพื่อให้สอดคล้องกับวิธีการใช้ชีวิตของแต่ละคน ไม่ว่าจะเป็นการจัดสภาพแวดล้อม ค่าตอบแทน การพัฒนาตนเอง หรือการแสดงให้เห็นถึงความมั่นคงหรือความสมดุลระหว่างหน้าที่ต้องรับผิดชอบ กับกิจกรรมที่ต้องทำในแต่ละวัน หากสิ่งเหล่านี้ไม่สอดคล้องหรือมีส่วนใดส่วนหนึ่งได้รับการเติมเต็ม คุณภาพย่อมแย่ลงและนำมาซึ่งการตัดสินใจเพื่อเปลี่ยนแปลง